Międzynarodowe Sympozjum Przedkonferencyjne oraz Konferencja „Advancements of Microbiology 2025: The Role of Microbes in Tackling Threats to Health and the Environment” (pl. “Postępy Mikrobiologii 2025: Rola drobnoustrojów w przeciwdziałaniu zagrożeniom dla zdrowia i środowiska”)

W dniach 7–9 kwietnia 2025 roku w hotelu Renaissance w Warszawie odbyło się pierwsze Międzynarodowe Sympozjum Przedkonferencyjne i Konferencja „Advancements of Microbiology 2025: The Role of Microbes in Tackling Threats to Health and the Environment”. Wydarzenie to zgromadziło ponad 300 uczestników stacjonarnych oraz około 100 uczestników online z Polski i licznych instytucji zagranicznych , tworząc dynamiczną przestrzeń do wymiany wiedzy oraz nawiązywania kontaktów pomiędzy badaczami, klinicystami i przedstawicielami przemysłu.

Konferencja była współorganizowana przez Polskie Towarzystwo Mikrobiologów (PTM), Instytut Biochemii i Biofizyki PAN (IBB PAN) oraz Uniwersytet Warszawski (UW). Dzięki wizjonerskiemu przewodnictwu  dr hab. Marty Zapotocznej (UW) oraz dr inż. Anny Detman-Ignatowskiej (IBB PAN), wydarzenie to zaoferowało bogaty, interdyscyplinarny program prezentujący najnowsze osiągnięcia mikrobiologii, wspierający młodych naukowców oraz promujący współpracę międzynarodową. Przebieg sympozjum i konferencji był płynnie współprowadzony przez Panią dr Mary Turley (University of Birmingham) orazPana dr. Szymona Kubałę (IBB PAN), którzy zapewnili zaangażowaną i energiczną moderację oraz komfortowy przebieg dla uczestników stacjonarnych i zdalnych.

Sympozjum Przedkonferencyjne (7 kwietnia 2025 r.), to wydarzenie zaprojektowane specjalnie z myślą o doktorantach oraz młodych naukowcach u progu kariery, inspirowane formatem Gordon Research Seminars. Uczestnictwo ograniczono do młodych badaczy prezentujących oryginalne prace oraz zaproszonych doświadczonych naukowców, pełniących rolę prelegentów członków komitetu a także mentorów młodego pokolenia. Takie podejście sprzyjało skoncentrowanej atmosferze wysokiego poziomu merytorycznego, inspirującym  dyskusjom i stanowiło swoisty pomost międzypokoleniowej wymiany doświadczeń naukowych.

Sympozjum otworzył Pan prof. Jan Potempa (University of Louisville / Uniwersytet Jagielloński) wykładem zatytułowanym „Small is beautiful, but it could be dangerous”, w którym podzielił się refleksjami ze swojej drogi naukowej. Profesor opisał, w jaki sposób pytania napędzane ciekawością doprowadziły go do kluczowych odkryć dotyczących bakteryjnych proteaz zaangażowanych w zakażenia wywoływane przez Staphylococcus aureus i Porphyromonas gingivalis. Podkreślił znaczenie dynamicznego środowiska badawczego oraz roli mentora, wskazując na wagę kreatywności, ambicji i radości z pracy naukowej.

Pani dr Gemma Murray (University College London) wygłosiła inspirujący wykład zatytułowany „The Evolution and Ecology of Bacterial Pathogens and a Scientist Who Studies Them”. Przedstawiła swoją nietuzinkową drogę akademicką, która prowadziła przez fizykę, filozofię i ekologię mikroorganizmów, ukazując, jak różnorodne doświadczenia wzbogaciły jej perspektywę badawczą. Zachęcała młodych naukowców do poszukiwania własnej ścieżki, eksploracji interdyscyplinarnych obszarów i znajdowania nisz, w których mogą skutecznie się rozwijać i wnieść istotny wkład.

Pani prof. Joan A. Geoghegan (University of Birmingham) przedstawiła wykład „Adhesive Interactions Between Staphylococcus aureus and the Host During Colonisation”, poświęcony mechanizmom adhezji bakteryjnej. W swoim wystąpieniu zawarła także cenne wskazówki dotyczące planowania kariery naukowej podkreślając rolę współpracy oraz efektywnej komunikacji dot. wzzajemnych oczekiwań w osiąganiu trwałego sukcesu naukowego.

Pan prof. Piotr Garstecki (Scope Fluidics / IChF PAN) zaprezentował wystąpienie zatytułowane „From Global Healthcare Challenges to a Rapidly Evolving Marketplace”, w którym podzielił się doświadczeniem z zakresu skutecznego przekładania podstawowych badań mikrobiologicznych na innowacje rynkowe. Przedstawił kluczowe wnioski z projektu Bacteromic, akcentując strategiczne podejście do rozwoju i przedsiębiorczości.

Pan dr hab. Daniel Laubitz (University of Arizona) w zdalnym wykładzie „From Microscopic Worlds to Macro-Level Impact: A Journey of a Microbiologist” w przystępny sposób przedstawił swoją nietypową ścieżkę kariery – od dziecięcego zainteresowania delfinami po znaczący wkład w badania nad mikrobiomem. Podkreślił wartość otwartości interdyscyplinarnej, możliwości łączenia zainteresowań naukowych z biznesem i wykorzystywania niespodziewanych możliwości zawodowych.

Pani dr hab. Anna Karnkowska (UW) zaprezentowała misję i inicjatywy Federacji Europejskich Towarzystw Mikrobiologicznych (FEMS), jednego z patronów wydarzenia, w wystąpieniu „FEMS – Connecting People”. Dr Karnkowska podkreślała znaczenie współpracy międzynarodowej i budowania relacji wewnątrz środowisk naukowych.

Podczas przedkonferencyjnego sympozjum zaprezentowali się młodzi badacze, autorzy 35 najlepszych streszczeń wybranych przez Komitet Naukowy spośród ponad 180  nadesłanych . Autorzy tych najlepszych streszczeń zaprezentowali swoje prace i odpowiadali na pytania w trakcie kolejnych sesji w tematach: „AMR & Patogeneza” (kolejne sesje w tej tematyce współmoderowali Panowie: dr hab. Rafał Mostowy – MCB UJ oraz dr Chris Ruis – University of Cambridge, prof. Tim Foster – Trinity College Dublin oraz dr hab. Tomasz Prajsnar – UJ, oraz dr Paweł Kiela – University of Arizona z dr hab. Grzegorzem Czerwonką – UJK); „Innowacje i zastosowania mikroorganizmów” (współmoderatorami sesji obejmujących tę tematykę byli Państwo: dr Przemysław Decewicz – UW oraz dr hab. Anna Sikora – IBB PAN, dr Aleksandra Chojnacka – SGGW oraz dr hab. Urszula Guzik – UŚ, dr Magdalena Kowalczyk – IBB PAN, dr hab. Małgorzata Kuś-Liśkiewicz – URz); oraz sesja „Flash Talk” (tę sesję współmoderowali Pani dr hab. Julia Pawłowska i Pan dr Tomasz S. Kamiński – UW). Młodzi badacze, których prace nie zostały zakwalifikowane do wystąpień ustnych w ww. sesjach podczas sympozjum, zostali zaproszeni do zaprezentowania wyników podczas sesji posterowych w ramach głównej konferencji.

Sesje w temacie „AMR & Patogeneza” dostarczyły kompleksowych informacji na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) oraz interakcji patogen–gospodarz, prezentując badania o istotnym znaczeniu środowiskowym i klinicznym. Omawiane tematy obejmowały heterooporność, dynamikę rezystomu glebowego, molekularne mechanizmy wirulencji bakteryjnej oraz innowacyjne związki przeciwdrobnoustrojowe. Pan Rodolfo Brizola Toscan (Uniwersytet Jagielloński) otrzymał nagrodę za najlepsze wystąpienie w tej sesji za badania nad dynamiką rezystomu glebowego. Pan Mateusz Noszka (Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN) oraz Pan Michał Zaród (Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mossakowskiego PAN) zostali wyróżnieni jako laureaci drugiego miejsca za badania nad mechanizmami regulacyjnymi w Helicobacter pylori oraz nad nowymi związkami bakteriobójczymi ukierunkowanymi na Yersinia ruckeri.

W sesjach o „Innowacjach i zastosowaniu mikroorganizmów” zaprezentowano kreatywne rozwiązania badawcze, w tym enzymy psychrofilne pochodzące z arktycznych metagenomów, strategie biocementacji oraz zastosowania probiotyków. Pan Aleksander Gryciuk (Politechnika Warszawska) został uhonorowany nagrodą za najlepsze wystąpienie w sesji za badania nad probiotycznymi szczepami Saccharomyces cerevisiae. Pan Michał Kitowicz oraz Pan Luca Potenza (oboje z Uniwersytetu Warszawskiego) otrzymali wyróżnienia za prezentacje dotyczące dynamiki interakcji bakteriofag–gospodarz oraz wykorzystania mikroprzepływowych metod przesiewowych do analizy aktywności proteaz.

W sesji “Flash Talk” zaprezentowano krótkiewystąpienia obejmujące zagadnienia z zakresu mikrobiologii podstawowej i stosowanej. Pani Marta Sałek (Uniwersytet Warszawski) oraz Pan Aleksander Wenecki (Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN) otrzymali nagrody za najlepsze wystąpienia za prezentacje dotyczące interakcji protistów z bakteriami oraz mechanizmów regulacyjnych w rodzaju Streptomyces.

Młodzi naukowcy mieli możliwość nawiązać kontakty z rówieśnikami z innych instytucji w Polsce i za granicą, tworząc sieć potencjalnych przyszłych współpracowników. Co istotne, uzyskali oni cenną informację zwrotną od uznanych ekspertów w dziedzinie mikrobiologii, w tym wielu naukowców uznanych na arenie międzynarodowej . Dzięki połączeniu doskonałości naukowej, mentorskiego wsparcia i wymiany doświadczeń pomiędzy uczestnikami, sympozjum stworzyło dynamiczne i wspierające środowisko, które wzmacnia pozycję nowego pokolenia badaczy.

Główna Konferencja (8–9 kwietnia 2025 r.) rozpoczęła się oficjalną ceremonią otwarcia prowadzoną przez Panią dr hab. Martę Zapotoczną oraz Panią dr inż. Annę Detman-Ignatowską. Nagrody dla ww. laureatów sympozjum wręczyli podczas tej ceremonii Pani prof. Ewa Bulska (Dyrektor Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych UW), Pani prof. Róża Kucharczyk (Zastępca Dyrektora ds. Infrastruktury Badawczej i Komercjalizacji IBB PAN ) oraz Pan prof. Stefan Tyski (Prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów). Wykład inauguracyjny wygłosił Pan prof. Jose Bengoechea (London School of Hygiene and Tropical Medicine), prezentując najnowsze odkrycia dotyczące złożonych interakcji między Klebsiella pneumoniae a makrofagami, ujawniając nowe mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej i przetrwania patogenu.

Konferencja obejmowała osiem obszarów tematycznych poruszanych codziennie w ramach kolejnych i równoległych sesji. ażda została zainaugurowana wykładem plenarnym wygłoszonym przez zaproszonego eksperta, a następnie kontynuowana była prezentacjami wybranymi w drodze recenzji naukowej. Za merytoryczny kształt sesji odpowiadali Koordynatorzy Sesji, którzy również współprowadzili obrady wraz z członkami Komitetu Naukowego i zaproszonymi prelegentami. Sesję „Genomika patogenów” przygotowała Pani dr Marta Matuszewska (University of Cambridge), sesję „Terapie przeciwdrobnoustrojowe” – Pani dr Elżbieta Jagielska (Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mossakowskiego PAN), a sesję „Mikrobiologia środowiskowa” – Pani dr hab. Anna Karnkowska (Uniwersytet Warszawski). Za sesję „Interakcje gospodarz–patogen” odpowiadał Pan dr Jakub Kwieciński (Uniwersytet Jagielloński). Sesję „Biotechnologia mikroorganizmów” planowała i współprowadziła Pani dr hab. Jolanta Mierzejewska (Politechnika Warszawska), natomiast za sesję „Mikrobiomy związane z chorobami” odpowiadał Pan prof. Tomasz Gosiewski (Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego). Sesja „Nowe techniki – nowe spojrzenie” była współkoordynowana przez Pani dr hab. Agatę Starostę (Instytut Biochemii i Biofizyki PAN) oraz Pan dr. Tomasza S. Kamińskiego (Uniwersytet Warszawski). Z kolei sesję „Mechanizmy oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i diagnostyka” koordynował Pan dr hab. Tomasz Jagielski (Uniwersytet Warszawski).

Podczas konferencji, sesję „Genomika patogenów” współmoderowały Panie; dr Marta Matuszewska (University of Cambridge), dr Gemma Murray (University College London) oraz Pan dr hab. Rafał Mostowy (Małopolskie Centrum Biotechnologii UJ). Sesje skupiały się na zastosowaniach sekwencjonowania genomowego do badania różnorodności bakterii, badań dot. adaptacji do gospodarza i mechanizmów oporności na antybiotyki. Program obejmował wystąpienia integrujące podejścia ekologiczne, kliniczne i mechanistyczne w odniesieniu do patogenów bakteryjnych i wirusowych. Sesję pierwszego dnia otworzyła Pani prof. Lucy A. Weinert (University of Cambridge), która zaprezentowała wykłąd o ewolucyjnych uwarunkowaniach tzw. „host-jumps” – przechodzenia patogenów między różnymi gatunkami gospodarzy. Na podstawie porównań genomowych i teorii ekologicznych prof. Weinert przedstawiła kluczowe cechy genetyczne oraz presje selekcyjne determinujące zoonotyczny potencjał drobnoustrojów. W kolejnych prezentacjach skupiono się na analizach mikroorganizmów w łańcuchu żywnościowym i dzikiej faunie. Pani dr Zuzanna Byczkowska-Rostkowska (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) przedstawiła dane genomowe dotyczące Staphylococcus epidermidis izolowanych z żywności, zwracając uwagę na trudne do jednoznacznego rozróżnienia granice między komensalami a oportunistycznymi patogenami. Pani dr Sarah Brüggemann-Schwarze (Niemiecki Federalny Instytut Oceny Ryzyka) omówiła wieloletni monitoring genomowy gatunków Campylobacter izolowanych z dzików i jeleni, wskazując na sezonowe i środowiskowe uwarunkowania szczepów termotolerancyjnych. Drugi dzień sesji rozpoczął się od wykładu Pana dr. Chrisa Ruisa (University of Cambridge), który zaprezentował zastosowanie podpisów mutacyjnych (mutational signatures) do rekonstrukcji ścieżek transmisji wirusów. Przedstawił innowacyjne podejścia do śledzenia ognisk chorób na podstawie profilów mutacyjnych, podkreślając znaczenie epidemiologii genomowej w reagowaniu na nowe zagrożenia wirusowe. Kolejne wystąpienia dotyczyły funkcjonalnej genomiki i organizacji genomów. Pani dr Danuta Mizgalska (Uniwersytet Jagielloński) zaprezentowała zaktualizowaną wersję genomu Tannerella forsythia, ukazując zróżnicowany zestaw proteaz i ich inhibitorów związanych z patogenezą chorób przyzębia. Pan dr James Haycock (Newcastle University) omówił wykorzystanie metod wysokoprzepustowej chemogenomiki do badania funkcji genów w Vibrio cholerae. Pan dr Jack Bryant (University of Birmingham) zakończył sesję elegancką analizą kompleksu BAM u Escherichia coli, łączącą dane genetyczne i strukturalne w celu wyjaśnienia mechanizmów biogenezy białek błonowych. Sesja „Genomika patogenów” zaprezentowała dynamiczne i interdyscyplinarne spojrzenie na to, jak narzędzia genomowe zmieniają nasze rozumienie patogenów – od rezerwuarów zwierzęcych i kontekstów klinicznych po mechanizmy molekularne – potwierdzając centralną rolę genomiki we współczesnej mikrobiologii.

Sesję „Terapie przeciwdrobnoustrojowe”, współprowadzoną przez Panią dr Elżbietę Jagielską (Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mossakowskiego PAN) oraz Panią dr Magdalenę Płotkę (Uniwersytet Gdański), poświęcono przeglądowi nowatorskich strategii terapeutycznych rozwijanych w laboratoriach na całym świecie. Sesję otworzył wykład Pan prof. Marcus Weingarth (Uniwersytet w Utrechcie) wykładem pt. „The Mechanisms of Lipid-targeting Antibiotics”, w którym zaprezentował nową klasę antybiotyków hamujących biosyntezę ściany komórkowej poprzez wiązanie z Lipidem II. Przedstawił wysoką skuteczność tych związków przeciwko szczepom opornym wielolekowo oraz omówił zastosowanie spektroskopii NMR i innych technik strukturalnych do poznania mechanizmów ich działania, wskazując potencjalne kierunki rozwoju leków nowej generacji. W kolejnych prezentacjach: Pan dr Michał Bukowski (Uniwersytet Jagielloński) przedstawił podejście genomowe do poszukiwań enzymów podobnych do lizostafiny, działających wybiórczo wobec szczepów z rodzaju Staphylococcus. Pani dr Hira Zahoor Rajput (Politechnika Gdańska) zaprezentowała innowacyjne terapie przeciwgrzybicze oparte na inhibitorach enzymatycznych sprzężonych z nanonośnikami, które wykazały silną skuteczność przeciwko opornym szczepom Candida albicans.

Kolejna wspólna sesja zatytułowana „Terapie przeciwdrobnoustrojowe i biotechnologia mikroorganizmów”, współprowadzona przez Panie dr Elżbietę Jagielską (IMDiK PAN) i prof. Jolantę Mierzejewską (Politechnika Warszawska), skupiła się na innowacyjnych podejściach terapeutycznych i biotechnologicznych. Pan prof. Yves Briers (Uniwersytet w Gandawie) wygłosił wykład plenarny „Phage Proteins to the Rescue”, prezentując wysokoprzepustową platformę inżynierii endolizyn (tzw. enzibiotyków) jako narzędzi do zwalczania opornych infekcji bakteryjnych. Następnie Pani prof. Helena Bujdáková (Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie) oraz Pan dr Krzysztof Pawlik (Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda PAN) przedstawili kolejno możliwości fotodynamicznej terapii przeciwdrobnoustrojowej, wykorzystującej światłoczułe związki w leczeniu infekcji wywołanych przez Staphylococcus aureus i Candida albicans oraz trudno gojących się ran. Pan dr Piotr Siupka (Uniwersytet Śląski) mówił o metabolitach przeciwgrzybiczych produkowanych przez aktynobakterie ze środowisk węglowych. Pani dr Małgorzata Milner-Krawczyk (PW) zaprezentowała zastosowanie pęcherzyków zewnątrzkomórkowych Janthinobacterium lividum jako nośników dla violacyny – związku o potencjale przeciwdrobnoustrojowym i przeciwnowotworowym. A Pan dr Łukasz Kuryk (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego) przedstawił strategię przedkliniczną łączącą wirusy onkolityczne z inhibitorami punktów kontrolnych w terapii międzybłoniaka opłucnej.

Sesje poświęcone “Mikrobiologii środowiskowej”, współprowadzone przez Panie dr hab. Annę Karnkowską (Uniwersytet Warszawski), dr hab. Katarzynę Piwosz (Morski Instytut Rybacki – PIB) oraz prof. Zofię Piotrowską-Seget (Uniwersytet Śląski), umożliwiły wszechstronną eksplorację mikroorganizmów w różnorodnych ekosystemach oraz ich roli w odpowiedzi na zmiany środowiskowe. Program sesji obejmował dwa wykłady plenarne oraz pięć prezentacji zakwalifikowanych, koncentrujących się na bakteriach, grzybach i protistach, a także ich znaczeniu ekologicznym w siedliskach lądowych, słodkowodnych i morskich. Pan prof. Rudolf Amann (Instytut Maxa Plancka Mikrobiologii Morskiej w Bremie) otworzył pierwszą część sesji wykładem na temat obiegu węgla realizowanego przez morskie bakterie heterotroficzne. Przedstawił wyniki wieloletnich badań ekologicznych prowadzonych w Helgolandzie, ilustrując zmienność sezonową i procesy mikrobiologiczne wpływające na cykle biogeochemiczne. Pani dr Monika Malicka (Uniwersytet Śląski) zaprezentowała badania nad wspólnotami grzybowymi występującymi w glebach skażonych WWA (wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi) oraz ich potencjałem w fitoremediacji. Pan Wojciech Wilczyński (Uniwersytet Warszawski) omówił wpływ zatopionej w Morzu Bałtyckim amunicji chemicznej na mikrobiomy ryb lokalnych populacji. Drugą część sesji otworzył wykład Pani prof. Ianiny Altshuler (EPFL, Szwajcaria), zatytułowany „Mikrobiologiczne i fizykochemiczne uwarunkowania emisji gazów cieplarnianych w glebach zmarzlinowych”, który ukazywał wpływ mikroorganizmów na topnienie wiecznej zmarzliny i sprzężenia zwrotne klimatu. Kolejne prezentacje obejmowały: Pana Krzysztofa Jurdzińskiego (doktorant, KTH Szwecja) – analiza różnorodności planktonu w gradientach zasolenia Bałtyku, Pani dr Annarita Ricciardelli (Uniwersytet w Neapolu) – wpływ metali śladowych na funkcje metaboliczne mikroorganizmów, Pana dr hab. Pawła Łabaja (Małopolskie Centrum Biotechnologii) – metoda geolokalizacji próbek glebowych na podstawie sekwencjonowania mikrobiomów wspomagana przez sztuczną inteligencję. Sesje te podkreśliły zdolność adaptacyjną i znaczenie ekologiczne drobnoustrojów w kontekście zmieniających się warunków środowiskowych. Zaprezentowane prace ukazały szerokie spektrum metod badawczych – od sekwencjonowania ampliconowego i metatranskryptomiki, przez mikroskopię, aż po zastosowania algorytmów sztucznej inteligencji – ilustrując interdyscyplinarne innowacje w nowoczesnej mikrobiologii środowiskowej.

Sesja „Interakcje gospodarz–patogen”, współmoderowana przez Pana dr. Jakuba Kwiecińskiego (Uniwersytet Jagielloński), Panią prof. Joan Geoghegan (University of Birmingham) oraz Panią dr hab. Agatę Krawczyk-Balską (Uniwersytet Warszawski), została poświęcona nowoczesnym modelom eksperymentalnym oraz mechanistycznym badaniom interakcji pomiędzy drobnoustrojami a układem odpornościowym gospodarza. Program sesji obejmował dwa wykłady keynote oraz pięć prezentacji wybranych na podstawie zgłoszonych streszczeń. Sesję otworzył wykład Pana prof. Marca Lecuita (Instytut Pasteura), który zaprezentował wielopoziomową analizę interakcji Listeria monocytogenes z komórkami gospodarza. W swoim wystąpieniu połączył dane populacyjne, transkryptomiczne oraz wyniki genomowych badań asocjacyjnych z obserwacjami uzyskanymi z wykorzystaniem modeli in vivo, oferując kompleksowe spojrzenie na mechanizmy zakażeń listeriozowych. W dalszej części programu Pani Magdalena Widziołek-Pooranachandran (Uniwersytet Jagielloński) przedstawiła larwy danio pręgowanego jako model in vivo do badania zakażeń patogenami jamy ustnej, natomiast Pan dr Juan Alfonso Redondo (Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN) zaprezentował zastosowanie technologii jednocelowych do analizy odpowiedzi wrodzonego układu odpornościowego na Listeria monocytogenes. Drugi dzień sesji otworzył wykład Pana prof. Andresa Floto (University of Cambridge), poświęcony ewolucji patogenności Pseudomonas aeruginosa oraz zdolności tego oportunistycznego patogenu do adaptacji w środowisku gospodarza, w tym w warunkach szpitalnych. Następnie Pani dr Mariia Melnykova (Uniwersytet Jagielloński) przedstawiła wyniki badań nad pamięcią transkrypcyjną fibroblastów dziąsłowych w odpowiedzi na bakteryjne czynniki zakaźne, a Pani dr Justyna Folkert (Uniwersytet Jagielloński) zaprezentowała mechanizmy zakwaszania fagosomów oraz produkcji reaktywnych form tlenu (ROS) w neutrofilach, odgrywające kluczową rolę w odporności przeciwko Staphylococcus aureus. Sesja ukazała złożoność procesów patogenezy oraz interdyscyplinarność podejść badawczych – od immunologii komórkowej, przez modele zwierzęce, po zaawansowane technologie molekularne – podkreślając znaczenie integracji różnych metod w celu lepszego zrozumienia zakażeń bakteryjnych.

Sesje poświęcone “Biotechnologii mikroorganizmów”, współprowadzone przez Panie prof. Jolantę Mierzejewską (Politechnika Warszawska), dr hab. Magdalenę Kowalczyk (IBB PAN) oraz dr Małgorzatę Kuś-Liśkiewicz (Uniwersytet Rzeszowski), skupiły się na wykorzystaniu mikroorganizmów w zrównoważonych procesach biotechnologicznych oraz innowacjach przemysłowych. Pierwsza część rozpoczęła się wykładem plenarnym Pani prof. Illarii Marii Mannazzu (Uniwersytet w Sassari, Włochy) zatytułowanym „Turning Trouble into Treasure”, w którym zaprezentowano proces fermentacji serwatki drugiego rzutu z udziałem bakterii propionowych w celu produkcji składników funkcjonalnych żywności. To podejście, wpisujące się w założenia gospodarki o obiegu zamkniętym, pokazało potencjał mikrobiologicznych innowacji w przekształcaniu odpadów w produkty o wysokiej wartości odżywczej. W kolejnych wystąpieniach: Pani dr hab. Anna Sikora (IBB PAN) omówiła biologiczne ograniczenia produkcji bio-wodoru, Pan dr Mikołaj Dziurzyński (UW) przedstawił model biologii systemowej do optymalizacji syntezy lipidów i PUFA w szczepach rodzaju Umbelopsis, Pani Elżbieta Lichwiarska (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny) zaprezentowała biodegradowalne opakowania spożywcze na bazie celulozy bakteryjnej. Drugą część sesji rozpoczął wykład Pana prof. Matthiasa Steigera (TU Wien), który omówił inżynierię metaboliczną drożdży Komagataella phaffii w kontekście wykorzystania CO₂ i nietypowych źródeł azotu w ramach koncepcji gospodarki cyrkularnej. W dalszych prezentacjach: Pan prof. Patrick Fickers (Uniwersytet w Liège) mówił o projektowaniu szczepów do produkcji białek rekombinowanych, Pan dr Adrian Augustyniak (ZUT) zaprezentował wpływ nanorurek węglowych na syntezę piojaniny, Pani dr Anna Iuliano (PW) przedstawiła mikrobiologiczną produkcję bioplastików, a Pani dr Anna-Karina Kaczorowska (Uniwersytet Gdański) omówiła bioprospekcję ekstremofili z arktycznych kominów hydrotermalnych. Sesje te ukazały potencjał mikroorganizmów w opracowywaniu innowacyjnych rozwiazań i nowoczesnej biotechnologii – od wykorzystania odpadów i optymalizacji szlaków metabolicznych, po tworzenie nowych materiałów i eksplorację ekstremalnych środowisk.

Sesje poświęcone “Mikrobiomom w kontekście zdrowia i choroby”, współprowadzone przez Panią prof. Kingę Kowalską-Duplagę oraz Pana prof. Tomasza Gosiewskiego (oboje z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego) oraz Pana dr Pawła Kielę (University of Arizona), dostarczyły wnikliwego spojrzenia na złożone interakcje pomiędzy mikrobiomem a gospodarzem w kontekstach klinicznych, immunologicznych i metabolicznych. Pierwszy dzień rozpoczął się wykładem plenarnym Pani prof. Elin Org (University of Tartu), która przedstawiła wyniki badań z estońskiego biobanku narodowego, ukazując wpływ profili mikrobiomu jelitowego na metabolizm leków i skuteczność terapii. Nastepnie, Pani dr Melanie Ortiz Alvarez de la Campa (Brown University) zaprezentowała, w jaki sposób płeć i lokalizacja w przewodzie pokarmowym wpływają na mikrobiomogenną regulację lęku w modelach stresu wczesnodziecięcego. Pani Kinga Zielińska (MCB UJ) zaproponowała nową metodę oceny zdrowia mikrobiomu jelitowego. Pan prof. Philippe Gerard (Micalis Institute, Francja) zakończył sesję prezentacją badań interwencyjnych, które wykazały zależność składu mikrobiomu kałowego od diety (mięsnej vs. peskowegetariańskiej) i powiązanie z ryzykiem raka jelita grubego u myszy. Drugiego dnia sesji Pani prof. Kowalska-Duplaga wygłosiła wykład na temat terapii celowanych na mikrobiom u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit (IBD). Pan prof. Jacek Międzobrodzki (UJ) przedstawił analizę dwoistej roli gronkowców koagulazo-ujemnych jako komensali i patogenów. Pani dr hab. Iwona Karwaciak (Instytut Biologii Medycznej PAN) omówiła wpływ α-hemolizyny Staphylococcus aureus na różnicowanie limfocytów Th17. Pan prof. Modestas Ruzauskas (Litewski Uniwersytet Nauk o Zdrowiu) zaprezentował badania nad mikrobiomem jamy ustnej psów cierpiących na zapalenie przyzębia. Sesję zakończyło wystąpienie Pani dr hab. Anny Zawilak-Pawlik (Instytut im. Hirszfelda PAN), która omówiła rolę regulatora CemR w kontroli metabolizmu energetycznego u bakterii z rodzaju Campylobacter w środowisku przewodu pokarmowego. Cała sesja ukazała kliniczne znaczenie mikrobiomów w różnych gatunkach i kontekstach chorobowych, integrując wnioski z psychiatrii, immunologii i medycyny weterynaryjnej.

Sesje „Nowe techniki – nowe spojrzenie”, współprowadzone przez Panią dr hab. Agatę Starostę (IBB PAN), Pana prof. Tima Fostera (Trinity College Dublin) oraz Pana dr. Tomasza Kamińskiego (UW), zaprezentowały przełomowe metody badawcze, które kształtują współczesne podejścia w mikrobiologii i badaniach nad interakcjami patogenów z gospodarzem. Pierwsza część sesji rozpoczęła się wykładem plenarnym Pana prof. Daniela Wilsona (Uniwersytet w Hamburgu) zatytułowanym „David vs Goliath: Ribosome-targeting antibiotics and bacterial resistance mechanisms”. Prelekcja wykorzystywała mikroskopię Cryo-EM do wizualizacji interakcji antybiotyków z rybosomami bakteryjnymi. Pani dr Olga Iwańska (IBB PAN) zaprezentowała badania nad translokacją rybosomów do wnętrza przetrwalników Bacillus subtilis z wykorzystaniem wysokorozdzielczej mikroskopii fluorescencyjnej. Pani dr hab. Maria Górna (UW) przedstawiła nowatorskie podejście do selektywnej degradacji białek za pomocą systemu ClpXP u Escherichia coli. Pan Vyshakh Rajachandra Panicker (UJ) zaprezentował badania nad enzymami depolimerazowymi fagów specyficznych względem otoczek bakterii z rodzaju Klebsiella, łącząc analizy genetyczne i strukturalne. Druga część sesji rozpoczęła się wykładem online Pana prof. Jörga Vogela (Helmholtz Institute for RNA-based Infection Research), który zaprezentował „programowalne antybiotyki RNA” do identyfikacji genów istotnych w interakcjach fag–bakteria. Pani dr Agata Szymanek (Perseus Biomics, Belgia) przedstawiła technologię „Metagenomic Optical Mapping” – skalowalne i precyzyjne narzędzie do profilowania mikrobiomów. Pan dr hab. Tomasz Prajsnar (UJ) zaprezentował zastosowanie modeli ryb Danio rerio do badania odpowiedzi autofagicznej podczas infekcji wywoływanych przez Staphylococcus aureus. Na zakończenie sesji Pani dr Simona Bartkova (Tallinn University of Technology) zaprezentowała nagrodzoną prezentację dotyczącą technologii kroplowych do badania agregacji bakteryjnej i tworzenia biofilmów. Łącznie sesja zaprezentowała interdyscyplinarny zestaw metod – od mikroskopii Cryo-EM i terapii RNA, przez modele zwierzęce, po mikroprzepływy – podkreślając rewolucyjny wpływ innowacji technologicznych na rozwój mikrobiologii.

Sesję „Mechanizmy oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i diagnostyka” współprowadzili Pani prof. Jennifer Honda (University of Texas at Tyler), Pan prof. Francesc Coll (Institute of Biomedicine of Valencia) oraz Pan dr hab. Tomasz Jagielski (Uniwersytet Warszawski). Wystąpienia poruszały temat rosnącego globalnego zagrożenia, jakim jest oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR), pogłębianego przez nadużywanie antybiotyków w medycynie ludzkiej i weterynaryjnej. Dr hab. Jagielski otworzył pierwszą część sesji wykładem plenarnym pt. „From Animalcules to Superbugs”, upamiętniającym 350. rocznicę odkryć Antonie van Leeuwenhoeka. Przedstawił on kontrast pomiędzy początkami mikrobiologii a współczesnym kryzysem oporności na antybiotyki, ukazując szybki wzrost liczby szczepów opornych. Następnie prof. Jennifer Honda (University of Texas at Tyler) zaprezentowała kliniczną perspektywę problemu, omawiając trudności diagnostyczne i mechanizmy oporności u prątków niegruźliczych – rosnącego wyzwania w pulmonologii. Drugi dzień sesji rozpoczął się wykładem prof. Francesca Colla (IBV-CSIC), który przedstawił zastosowanie analiz asocjacyjnych całych genomów (GWAS) do identyfikacji determinant genetycznych oporności na antybiotyki. Jego wystąpienie ukazało, jak genomika zmienia podejście do badań i nadzoru nad AMR. Pani dr Marie Desnos-Ollivier (Instytut Pasteura, Francja) zakończyła część plenarną sesji prezentacją dotyczącą narastającej oporności u grzybów wywołujących inwazyjne infekcje, szczególnie u pacjentów z obniżoną odpornością – co stanowi istotne zagrożenie kliniczne. Wystąpienia uczestników wzbogaciły sesję o nowe spojrzenia: Pani prof. Małgorzata Łobocka (IBB PAN) przedstawiła rolę plazmidów i fagów jako wektorów rozprzestrzeniania genów oporności, Pan dr hab. Benedykt Władyka (UJ) omówił związek systemów toksyna-antytoksyna z opornością u gronkowców, Pan Karol Piekarski (UW) zaprezentował aktywność genów AMR u bakterii arktycznych i ich przystosowania do środowiska, Pani Klaudia Staśkiewicz (Instytut Chemii Fizycznej PAN) badała wpływ geometrii podłoża na rozwój biofilmu i oporność u Escherichia coli. Sesja dostarczyła wieloaspektowego spojrzenia na AMR jako zjawisko o złożonych uwarunkowaniach klinicznych, genetycznych i środowiskowych. Podkreślono pilną potrzebę współpracy interdyscyplinarnej w walce z jednym z największych zagrożeń dla globalnego zdrowia.

Poza sesjami tematycznymi, program konferencji obejmował również cykl wykładów specjalnych, poruszających kluczowe zagadnienia interdyscyplinarne – od zarządzania danymi o bioróżnorodności, przez praktyczne wdrażanie koncepcji One Health, po publikowanie naukowe i nowatorskie rozwiązania diagnostyczne w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Pan dr Piotr Tykarski (Uniwersytet Warszawski) rozpoczął tę część konferencji prezentacją na temat Globalnej Infrastruktury Informacji o Bioróżnorodności (GBIF, www.gbif.org), globalnej platformy integrującej i udostępniającej dane o różnorodności biologicznej. Jego wykład, poprzedzony interaktywnym sondażem sprawdzającym znajomość takich platform wśród uczestników, podkreślił pilną potrzebę systematycznego monitorowania bioróżnorodności wobec nasilającego się wpływu działalności człowieka na środowisko. Pan dr Tykarski zaakcentował, że zrozumienie zmian ekologicznych wymaga współpracy interdyscyplinarnej oraz dostępu do wysokiej jakości, otwartych danych – co umożliwiają takie inicjatywy jak GBIF. Jako największa globalna inicjatywa udostępniająca dane o wszystkich grupach organizmów, GBIF wspiera zarówno badania naukowe, jak i polityki oparte na dowodach. Wystąpienie zakończyło się refleksją nad rolą monitoringu bioróżnorodności w ramach podejścia One Health, łączącego zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska – przewijającego się motywu całej konferencji.

Pani prof. Alessandra Scagliarini (Uniwersytet w Bolonii) wygłosiła inspirujący wykład pt. „Moving Beyond the Theoretical Concept of One Health: Translating into Actions”. Na podstawie studiów przypadków i doświadczeń międzynarodowych przedstawiła, jak zintegrowane systemy nadzoru, wymiana danych międzysektorowa i skoordynowane działania mogą skutecznie przeciwdziałać złożonym zagrożeniom zdrowotnym. Pani prof. Scagliarini wezwała do wzmocnienia wsparcia instytucjonalnego, zaangażowania politycznego oraz interdyscyplinarnego kształcenia, by zasady One Health stały się rzeczywistością praktyczną, a nie jedynie postulatem. Jej wykład dostarczył konkretnych strategii operacjonalizacji One Health, akcentując potrzebę współpracy środowisk medycznych, weterynaryjnych i środowiskowych w reagowaniu na zagrożenia takie jak choroby odzwierzęce, AMR i skutki zmian klimatycznych dla zdrowia.

Pani prof. Elżbieta Trafny (Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa) zaprezentowała wykład pt. „Czasopisma Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów – platforma publikacji i wymiany wiedzy w mikrobiologii”. Przedstawiła misję i zmieniającą się rolę dwóch czasopism Towarzystwa – Polish Journal of Microbiology oraz Postępy Mikrobiologii – jako kluczowych forów wymiany wysokiej jakości wyników badań ze wszystkich dziedzin mikrobiologii. Pani prof. Trafny omówiła działania zmierzające do zwiększenia widoczności czasopism poprzez wydawnictwa wielojęzyczne, otwarty dostęp oraz promowanie publikacji młodych naukowców. Podkreśliła także znaczenie utrzymania wysokich standardów recenzji i budowania kultury integralności naukowej.

Pani dr Gajane Żurawska, reprezentująca firmę Bacteromic – głównego sponsora konferencji – wygłosiła wykład pt. „AMR – How to Address the Challenging Problem”, prezentując innowacyjną platformę diagnostyczną firmy, która łączy techniki molekularne z testami wrażliwości na antybiotyki (AST), wspierając szybkie podejmowanie decyzji klinicznych. Pani dr Żurawska podkreśliła pilną potrzebę precyzyjnej i szybkiej diagnostyki, która pozwoli racjonalizować stosowanie antybiotyków i ograniczać rozwój oporności. Przedstawiony system umożliwia personalizację terapii na podstawie rzeczywistych profili wrażliwości, co stanowi przykład praktycznego zastosowania badań mikrobiologicznych w opracowywaniu skalowalnych rozwiązań diagnostycznych. Jej wystąpienie unaoczniło znaczącą rolę innowacji sektora przemysłowego w rozwoju mikrobiologii stosowanej i zdrowia publicznego, korespondując z translacyjnym charakterem całej konferencji.

Każdego dnia konferencji w godzinach popołudniowych odbywały się sesje posterowe online, podczas których zaprezentowano ponad 150 prac naukowych obejmujących wszystkie obszary tematyczne konferencji. Wyróżniające się postery zostały docenione zarówno przez Komitet Naukowy, jak i uczestników – w drodze głosowania publiczności. Nagrody za najlepsze prezentacje posterowe wręczono podczas ceremonii zamknięcia konferencji.

Konferencja „Advancements of Microbiology 2025” potwierdziła kluczową rolę mikroorganizmów w rozwiązywaniu najpilniejszych wyzwań związanych ze zdrowiem, zrównoważonym rozwojem i odpornością ekosystemów. Wydarzenie sprzyjało dynamicznemu dialogowi naukowemu, prezentacji najnowszych osiągnięć badawczych oraz pogłębianiu międzynarodowej współpracy w ramach szerokiego spektrum dziedzin mikrobiologii.

Sukces tego hybrydowego, międzynarodowego wydarzenia był możliwy dzięki wyjątkowemu zaangażowaniu członków Komitetu Organizacyjnego i Naukowego. Ich kompetencje, doświadczenie i nieustanna praca przyczyniły się do stworzenia, interdyscyplinarnego programu oraz sprawnej organizacji zarówno części stacjonarnej, jak i zdalnej konferencji. Pełna lista członków komitetów znajduje się na stronie internetowej wydarzenia: www.advmicro2025.pl/committees.

Niezwykle istotne było również wsparcie instytucjonalne ze strony Ministerstwa Edukacji i Nauki, w ramach programu „Nauka dla Społeczeństwa II”. Dofinansowanie konferencji zostało przyznane na podstawie umowy nr KONF/SN/0355/2023/01 z dnia 21 grudnia 2023 r. i wyniosło 250 000 PLN.

Organizatorzy serdecznie podziękowali również sponsorom za ich hojne wsparcie finansowe i rzeczowe. Firma Bacteromic (Główny Sponsor), Waters Corporation, DL, Novogene oraz Eppendorf umożliwiły realizację kluczowych działań konferencyjnych – w tym przyznanie grantów podróżnych, nagród, zapewnienie infrastruktury technicznej i promocji wydarzenia. Dzięki ich zaangażowaniu możliwe było stworzenie inkluzywnego i wspierającego środowiska dla rozwoju innowacyjnych badań mikrobiologicznych.

Konferencja odbyła się pod honorowym patronatem wielu renomowanych instytucji i organizacji, w tym: Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rektora Uniwersytetu Warszawskiego, Federacji Europejskich Towarzystw Mikrobiologicznych (FEMS), Polskiego Towarzystwa Mikologicznego, Amerykańskiego Towarzystwa Mikrobiologii (ASM), Politechniki Warszawskiej, Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mossakowskiego PAN, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Stowarzyszenia Microbiologia Aurea. Patronat ten odzwierciedlał szerokie znaczenie wydarzenia – zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym – dla środowisk naukowych, klinicznych i zdrowia publicznego.

Wysoki poziom naukowy sympozjum przedkonferencyjnego został zapewniony dzięki pracy ekspertów oceniających wystąpienia ustne i prezentacje typu flash talk przygotowane przez młodych naukowców. Organizatorzy składają serdeczne podziękowania za ich profesjonalizm i zaangażowanie w utrzymanie najwyższych standardów naukowych.

Panel „AMR i patogeneza”

• Pan prof. José Bengoechea (London School of Hygiene and Tropical Medicine, UK)
• Pan dr hab. Grzegorz Czerwonka (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
• Pan prof. Tim Foster (Trinity College Dublin, Irlandia)
• Pan dr Paweł Kiela (University of Arizona, USA)
• Pani dr Dorota Korsak (Uniwersytet Warszawski)
• Pan dr Jakub Kwieciński (Uniwersytet Jagielloński)
• Pani dr hab. Agnieszka Laudy (Warszawski Uniwersytet Medyczny)
• Pan prof. Jan Potempa (UJ / University of Louisville, USA)
• Pani dr Magdalena Płotka (Uniwersytet Gdański)
• Pan dr hab. Tomasz Prajsnar (UJ)
• Pani dr Dominika Salamon (Collegium Medicum UJ)
• Pani dr Katarzyna Talga-Ćwiertnia (Collegium Medicum UJ)

Panel „Innowacje mikrobiologiczne i zastosowania”

• Pani prof. Ianina Altshuler (EPFL, Szwajcaria)
• Pani dr Aleksandra Chojnacka (SGGW)
• Pan dr Przemysław Decewicz (UW)
• Pan prof. Piotr Garstecki (Scope Fluidics / ICHF PAN)
• Pani dr hab. Urszula Guzik (Uniwersytet Śląski)
• Pani dr hab. Małgorzata Kuś-Liśkiewicz (Uniwersytet Rzeszowski)
• Pani prof. Illaria Maria Mannazzu (Uniwersytet w Sassari, Włochy)
• Pani prof. Zofia Piotrowska-Seget (Uniwersytet Śląski)
• Pani dr hab. Magdalena Kowalczyk (IBB PAN)

Panel „Flash Talk”

• Pan dr Tomasz S. Kamiński (UW)
• Pani dr hab. Agata Krawczyk-Balska (UW)
• Pani dr Marta Matuszewska (University of Cambridge, UK)
• Pani dr Izabela Sabała (IMDiK PAN)
• Pani dr hab. Anna Sikora (IBB PAN)
• Pani prof. Jolanta Mierzejewska (PW)

Ich zaangażowanie, wnikliwa ocena i wsparcie dla młodych badaczy w istotny sposób wzbogaciły doświadczenie sympozjum i umożliwiły wyłonienie najbardziej obiecujących prac.

Poniżej kilka zdjęć. Cała galeria dostępna pod adresem: https://www.advmicro2025.pl/